Ham petrolün atmosferik olarak damıtılmasıyla elde edilen ağır ürünlerin tekrar işleme tabi tutulması veya kimyasal sentez yolu ile elde edilen ve yağlama yağı veya endüstriyel yağ imalinde kullanılan ürünlerdir. Elde edilme yöntemine göre mineral ve sentetik olmak üzere iki tip baz yağı vardır.
BAZ YAĞLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ
BAZ YAĞLARI TÜRLERİ ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR.
Baz yağlar, yukarıda da belirtildiği gibi en çok viskozitelerine göre sınıflandırılır ve bu sınıflandırmaya göre ticari işlemlere tabi tutulurlar. Yağlama yağı sanayiinde en çok işlem gören baz yağlar 70N, 150N, 500N ve 150 Bright Stock (Açık Renk). Bu yağlar gerek renkleri, gerekse viskoziteleri ile birbirlerinden farklı olup, 70N'den 150BS'ye doğru ilerledikçe yağın rengi koyulaşır ve viskozitesi artar.
Daha önce de ifade edildiği gibi, "Nötr Solvent" sayısı ürünün eski Saybolt Universal Seconds birimiyle 40º C'deki viskozitesini gösterir. Ancak söz konusu sayı Bright Stock için istisnai olarak ürünün 100º C'deki viskozitesini gösterir. eşittir.
BAZ YAĞ ÇEŞİTLERİ
Baz yağlar temel kimyasal özelliklerine göre, parafinik, naftanik ve aromatik olarak sınıflandırılabilirler. Viskozitelerine göre de çeşitli nötr ürünler olarak sınıflandırılabilirler. Ör. 150 SN, 500 SN. Bu kodlamadaki "SN" simgesi "Nötr Solvent "anlamına gelmekte olup, sayılar da sözü edilen yağın SUS (Saybolt Universal Seconds) birimiyle 40º C'deki viskozitesidir.
Baz yağlar rafinasyon sırasında gördükleri işlemlere göre de sınıflandırılabilirler. Eğer değişik solventlerin seçilmiş özel işlemlerden geçirilmesiyle üretilmişlerse bu baz yağlar "nötr solventler" diye adlandırılırlar. Eğer baz yağlar "hydro-finish" yöntemiyle üretilmişlerse, bu durumda "hidro-finished" baz yağlar olarak adlandırılırlar. Ağır moleküllerin damıtılması yoluyla üretilmişlerse de, "hydro-cracked" baz yağlar olarak adlandırılırlar.
Baz yağlar, viskozite endekslerine göre de Düşük Viskozite Endeksli (LVI), , Orta Viskozite Endeksli (MVI), Yüksek Viskozite İndeksli (HVI) veya Çok Yüksek Viskozite Endeksli (XHVI) olarak sınıflandırılırlar.
FARKLI BAZ YAĞLARININ KULLANIM ALANLARI
Nihai ürünlerin nispeten düşük sıcaklıklarda çalışmasının öngörüldüğü durumlarda Naftanik baz yağlar kullanılır. Parafinik baz yağlar, yüksek Viskozite İndeksi gerektiren ve sıcaklıkların o kadar düşük olmadığı çalışma şartlarında kullanılır. Naftanik ve Parafinik baz yağlar en çok kullanılan baz yağlardır. Aromatik baz yağlar seyrek kullanılır ve genellikle proses yağları olarak işlev görürler.
İlave solvent işlemlerinden geçirilen parafinik ve naftanik baz yağlar türbin yağları yapımında kullanılır. Uçuculukları (volatility) çok düşük olan çok yüksek viskozite indeksli baz yağlar da çok soğuk ortamlarda çalışacak olan ince yağların üretiminde kullanılırlar. Sentetik baz yağlar da çok düşük veya çok yüksek sıcaklıklarda kullanılır.